توضیح کامل درخصوص مرکز ثقل بدن

مرکزثقل چیست؟مرکز ثقل نقطه ای است که جرم در کنار ان کاملا به صورت مساوی تقسیم شده است به بیان یگر مرز ثقل مرکز تلاقی سه صفحه بدن است یعنی صفحه سهمی عرضی و افقی مرکز ثقل در زنان به علت لگن عریض تر و نسبت بیشتر وزن پایین تنه در نقطه 55 درصدی ا کف پا آنها قراردارد و در مردان به دلیل بافت عضلانی بیش تر در بالا تنه و شانه های عریض تر در نقطه بالاتری در نقطه 57 درصدی از کف پا قرار دارد مرکز ثقل یک فرد بالغ دومین مهره خاجی قرار دارد (S2)قرار دارد

نکته:در صورت پایین بودن مرکز ثقل استحکام ثبات بیشتر است ضمنا با تغییر موقعیت بدن مرکز ثقل نیز تغییر می کند مثلا گر در حالت ایستاده بازو ها بالای سر برده شود این نقطه به سمت سر حرکت می کند در بعضی از وضعیت ها مرکز ثقل به سمت خارج از بدن حرکت می کند مثلا هنگامی که فرد به سمت جلو خم می شود تا چیزی را از روی زمین بردارد برای حفظ تعادل مرکز ثقل باید در نقطه سطح اتکا قرار بگیرد در کودکان به علت بزرگ تر بودن سر از بدن و بالاتر بودن کبد در مهره های سینه ای قرار دارد

نکته: به میزانی که این خط از نزدیک ترین نقطه مرکز ثقل مفاصل عبور کند بدن در حالت تعادل کامل تری است و حال نحوه قرار گیری سیستم عضلات و اسکلت بدن نسبت به این خط شاخص تشخیص ناهنجاری و اصلاحی می باشد

نمایش خط مرکز ثقل از نمای جانب بدن

آنالیز مرکز ثقل درقسمت های مختلف بدن:

الف. مفصل مچ پا:خط ثقل جلو ترااز مفصل قرار گرفته وساق رو به سمت جلو می کشد یعنی نیروی جاذبه یک دورسی فلکشن در مچ ایجاد می کند این گشتاور از طریق اعمال نیروی عضلات عقب ساق پلانتار فلکسور ها و عمدتا عضله سولئوس کنترل می شود

ب .مفصل زانو :چون مرکز ثقل از جلوی زانو عبور می کند زانو تمایل به باز شدن دارد و به وسیله عواملی که در عقب زانو قرار دارند کنترل می شوندعامل اصلی کپسول عقبی مفصل زانو است در درجه دوم رباط ها بوده و عضلات نقش چندانی ندارند

ج. مفصل ران یا هیپ:خط ثقل از عقب این مفصل می گذرد بنابرین تمایل به باز شدن دارد این گشتاور از طریق عواملی که عمدتا غیر عضلانی هستند کنترل می شوند در درجه اول رباط ها که رباط خاصره رانی یا ایلیوفمورال وسپس کپسول مفصلی این کار را انجام می دهد علاوه بر این عضله سوئز خاصره ای (ایلیوپسواس)با چرخش لگن به جلو آن را خثی می کند

د.مفصل خاجی .کمری یا (لومبوساکرال):در حالت طبیعی این مفصل حالت 30 درجه دارد خط ثقل از تنه پنجمین مهره کمری L5عبور می کند و در نتیجه جاذبه مقدار مختصری گشتاور اکستنسوری در L5.S1 ایجاد می کند مفصل خاجی

ح.مفصل خاجی خاصره ای : خط ثقل از جلوی این مفصل عبور می کند و بنابرین تمایل به خم شدن دارد که از طریق رباط های چسبنده در محل کنترل می شود

نکته: تیلت قدامی ساکرال یا حرکت نوتیشن یعنی چرخش قدامی خاجی در اثر انقباض عضلات مولتی فیدوس و تیلت خلفی استخوان ایلیاک در اثر انقباض همسترینگ است توسط رباط های ناحیه کنترل می شود در واقع حرکت نسبی ساکرال و ایلیاک نسبت به هم هستند

و. ستون فقرات:خط ثقل از روی تنه مهره های کمری عبور می کند اگر چه در ناحیه سینه ای خط ثقل از جلوی تنه بسیاری از مهره ها عبور می کند و تمایل به ایجاد خم شدن در این ناحیه را دارد که با فعالیت عضلات باز کننده ستون فقرات ناحیه سینه ای و عملکرد عوامل غیر فعال رباط ها از خم شدن بیش تر این ناحیه جلوگیری می کند نکته این است که در مهرهای c7,L1,T12,T1از وسط جسم مهره عبور می کند

نویسنده:یونس شعبان کارشناس رسمی و اکادمیک کایروپراکتیک

جهت مشاوره رایگان آسیب های عضلانی اسکلتی خود با شمار تلفن:09197867664